Een interview met Janneke Brink-Daamen, Voorzitter Raad van Bestuur ziekenhuis Tergooi

We zitten midden in een grootse transformatie van de maatschappij en daarmee van veel organisaties en zelfs hele branches. Vanuit mijn visie dat transformaties sneller gaan als we het samen doen, ben ik op zoek naar verhalen en perspectieven van leiders die vandaag al heel goed weten hoe zij medewerkers kunnen betrekken bij de organisatie ontwikkeling en die de waarde zien van kruisbestuiving. Daarnaast ben ik natuurlijk nieuwsgierig hoe je als leider in bestaande (hiërarchische) structuren toch kunt zorgen dat medewerkers de ruimte voelen om hun ideeën en verhalen in openheid te delen.

In deze reeks spreek ik met leiders uit zoveel mogelijk branches. Ik ben heel benieuwd hoe zij met bovenstaande thema’s omgaan. En zou het leuk vinden als zij andere leiders kunnen inspireren in hoe hun medewerkers te betrekken bij het toekomstbestendig maken van hun organisatie. Alleen ga je snel, samen kom je verder!

Toegankelijk en empathisch

Aanleiding om Janneke uit te nodigen voor een interview waren de filmpjes op LinkedIn over het reilen en zeilen in Tergooi, die mij vooral gedurende corona tijd opvielen. Ondanks dat ik (gelukkig) geen patiënt ben van het ziekenhuis, werd ik geraakt door de wijze waarop Janneke ons (inclusief haar medewerkers) informeerde. Ik vroeg mij af of ik ooit eerder filmpjes van bestuurders op LinkedIn had gezien die zo toegankelijk en empathisch overkwamen. De enige naam die ik kon bedenken was Pieter Zwart van Coolblue (die ik nog moet strikken voor een interview), maar ik hoop dat het er meer zijn eigenlijk.

De trots en empathie die Janneke zichtbaar toonde ten opzichte van haar medewerkers en het ziekenhuis waren voor mij reden genoeg om Janneke verder ‘uit te horen’ over hoe zij aankijkt tegen de ‘zachte’ dynamieken die in en om het ziekenhuis spelen. Ik werd nieuwsgierig naar hoe ze bij Tergooi hun medewerkers betrekken en uiteraard was ik ook heel benieuwd naar welke rol Janneke hierin pakt en wat dit zegt over haar als bestuurder. We hebben het bewust even niet over corona gehad.

Tergooi bestaat, zoals vele ziekenhuizen, uit een duaal bestuur (dit betekent dat er naast de raad van bestuur een medische specialistische raad is; het bestuurlijk overleg bestaat uit de raad van bestuur en het dagelijks bestuur van de medische staf). Hoe zorg je dat de raadsleden van deze 2 raden tot elkaar komen? Tenslotte kijken ze beiden door een andere bril: de meer generalistische ten opzichte van de specialistische kijk.

En ditzelfde geldt ook voor de werkvloer: de arts ten opzichte van de verpleegkundige. Wie zwaait er met de scepter of is er sprake van een gelijkwaardige werkverhouding? En zo nee, is het nodig dat deze er komt en hoe doe je dit dan? En wat vraagt dit van het leiderschap? Dit en nog veel meer kwam ter sprake in mijn gesprek met Janneke.

Veel leesplezier en inspiratie gewenst!

Solita Brüning
Organisatie Ontwikkelaar

Wie is Janneke en welke ervaringen hebben haar gebracht tot waar ze nu is?

In je werk moet je jezelf kunnen zijn

Janneke vertelt dat ze voorheen vaak het gevoel te hebben gehad afhankelijk te zijn van een bepaald beeld dat bestaat van mensen op leidinggevende functies: “Toen ik bij de bank werkte en in een executive programma zat om een directiefunctie te gaan vervullen, kreeg ik uiteindelijk te horen dat ik geschikt was voor de functie, maar coaching zou krijgen op verschillende gedragskenmerken. Ze vonden dat bepaalde aspecten van mijn gedrag niet paste bij die rol. Dit voelde niet juist voor mij, want in je werk moet je jezelf kunnen zijn. Ik paste wellicht niet in het gebruikelijke beeld van een bankdirecteur, maar juist daarom kon ik wat nieuws brengen. Om die aspecten “weg te coachen” leek mij niet goed, en ook niet haalbaar… Ik ben toen een tijdje gaan interimmen, omdat ik dan vanuit mijn eigen ‘ik’ kon werken.”

Domme vragen bestaan niet

Janneke werd benaderd voor een rol in de zorg, een sector waar zij niet eerder in gewerkt had. “Toen ik werd benaderd voor een functie bij een ziekenhuis, zat ik relaxed in het gesprek. Ik ben geboren in het ziekenhuis en ben er nooit meer terug geweest, dus veel verstand had ik er niet van. In marketing & communicatie is het handig dat je je kunt verplaatsen in patiënten, die ook vaak voor het eerst in het ziekenhuis komen. Hoe weet je wat een poli is, of het verschil tussen handelingen van een arts en verpleegkundige. Domme vragen bestaan voor mij niet, zo kon ik ook in het gesprek zitten, maar dit geldt voor alles: alle vragen moeten gesteld kunnen worden, zonder hierin veroordeeld te worden.”

Ik ben niet belangrijker dan de schoonmaker

Wat vindt Janneke belangrijk in de rol van bestuurder? “Voor mij is het altijd erg belangrijk geweest voor wie ik werk en welke visie de organisatie heeft. Ik zit hier niet in mijn eentje, maar heb wel het voorrecht een belangrijke rol te kunnen vervullen in het richting geven aan de visie van de organisatie, en daarmee een bijdrage te kunnen leveren aan de zorg in Nederland. Maar ik blijf slechts een poppetje in deze tent; ieder zijn vak, ieder zijn functie. Ik ben niet belangrijker dan de schoonmaker, we hebben iedereen nodig. Ieder vanuit zijn eigen vak, deskundigheid en persoonlijkheid. Het gaat niet om ego, maar om bescheidenheid, je plek kennen en luisteren naar de mensen om je heen, vanuit daar maak je veel meer gebruik van de wijsheid van de organisatie.”

Hoe worden medewerkers meegenomen in de organisatie?

“Alle lijncommunicatie vindt plaats via lijnmanagers. Daarnaast hebben we nieuwsbrieven en een interactief intranet. Zelf lees ik de reacties van mensen zoveel mogelijk, zodat ik weet wat er leeft. Verder hebben we 1 keer per maand online (Tergooi studio) medewerkersbijeenkomsten waar medewerkers live vragen kunnen stellen. Tot slot nemen we met enig regelmaat korte filmpjes op om nieuws te delen. ”

Janneke realiseert zich dat geluiden niet altijd naar boven komen, het is een enorme organisatie. Toch hoor ik in Janneke’s verhaal ook dat mensen haar rechtstreeks weten te vinden, hoe zit dat? “Sommige medewerkers mailen mij gewoon, zowel met zorgen als met ideeën. Dat is toch geweldig?!”, aldus Janneke met een stralend gezicht.

Het allerbelangrijkste zijn jouw mensen!

Tegen leidinggevenden zegt Janneke altijd: “Het allerbelangrijkste zijn jouw mensen. Je moet weten hoe het in je team gaat; of mensen blij zijn, voelen mensen ruimte, maken ze zich ergens zorgen over? Het is natuurlijk geweldig dat mensen mij rechtstreeks weten te vinden, ik vind dat een compliment, maar belangrijkste is dat zij deze ruimte voelen bij hun leidinggevende en daar hun zorgen, verhalen en ideeën delen. Zo kunnen we samen kwaliteit van zorg verlenen en samen verder bouwen.”

Mensen niet aanspreken op hun functioneren is pas echt onaardig

Is er een groot verschil tussen het werken voor een bank of voor een ziekenhuis?

“Wat mij opviel was dat in het ziekenhuis minder richting wordt gegeven dan bij een bank. Mensen worden veel minder aangesproken als ze niet functioneren. Bij de bank was dit helder, als je je resultaatafspraken niet haalde werd daar het gesprek over aangegaan. Bij het ziekenhuis worden veel minder resultaatafspraken gemaakt en als het niet goed gaat word je er niet altijd op aangesproken. Je voelt echter wel dat het bijvoorbeeld niet goed gaat, maar wanneer niemand dit tegen je zegt, voelt dat uiteindelijk niet veilig.”

“Aanspreken lijkt onaardig, maar mensen niet aanspreken op hun functioneren is pas echt onaardig. Zeg tegen anderen wat je van elkaar verwacht en spreek elkaar aan. Dat is niet onaardig, dat is professioneel.“

Kruisbestuiving

De ervaringen die Janneke had opgedaan bij de bank, kon zij bij het ziekenhuis inbrengen.

Daarom zegt zij ook altijd tegen nieuwe medewerkers: Deel a.u.b. je kennis vanuit je vorige werk. “We hebben altijd nieuwe mensen nodig die zeggen hoe het óók kan. Soms is het een uitdaging voor nieuwe medewerkers om dit te blijven zeggen, want bestaande medewerkers zijn natuurlijk gewend hoe het hier altijd gaat.’

Tot slot

Het valt mij op dat de inrichting van de zorg, met haar duale bestuur en de positie van de medisch specialisten (bijvoorbeeld in maatschapsvorm), behoorlijk afwijkt van bedrijven uit andere sectoren in Nederland. Waar lopen ziekenhuizen tegenaan in de aansturing van deze toch min of meer 2 afzonderlijke groepen en welke mogelijkheden zijn er om deze partijen dicht bij elkaar te brengen?

Janneke legt mij uit dat gelijk gerichtheid van groot belang is. Door de stevige inbedding van het duale bestuur binnen Tergooi, en de goede samenwerking tussen de Raad van bestuur en de Medisch specialistische raad is er sprake van sterke gelijk gerichtheid binnen de organisatie. Daarbij zitten ook de verpleegkundigen stevig aan tafel.

Hoe kan dit?

”Tergooi zet heel duidelijk in op de ontwikkeling van de verpleegkundigen om hen zo te versterken in hun rol. Uit recent onderzoek komt naar voren dat verpleegkundigen binnen Tergooi de gelijkwaardige samenwerking met medisch specialisten als bijzonder sterk waarderen. Dit is al langer onderdeel van de cultuur van Tergooi, dus ook iets waar nieuwe specialisten en verpleegkundigen specifiek voor kiezen.”

Perspectief: oprechtheid en kwetsbaarheid zorgen voor verbinding en openheid

Er komt een einde aan ons gesprek. Ik zie in Janneke een toegankelijke bestuurder die goed weet wat zij wil met de organisatie en een warm hart heeft voor de medewerkers. Ik stel haar nog een laatste vraag: Wat zou jij bestuurders van andere ziekenhuizen mee willen geven?

“Voor bestuurders geldt dat in de dynamiek van ‘visie, koers uit zetten en een voorbeeldrol vervullen’, oprechtheid en ook kwetsbaar durven zijn, zorgen voor verbinding en openheid. “